به گزارش خبرنگار موسیقی شنو ، خانه موسیقی ایران سال ۱۳۷۹ به عنوان تشکیلات صنفی، غیردولتی و غیرسیاسی تمامی هنرمندان موسیقی در رشته‌های مختلف با انگیزه حفظ، گسترش، اعتلا، اشاعه و معرفی موسیقی و موسیقیدانان ایرانی بر مبنای اصول فرهنگی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تاسیس شده است.
حفظ میراث هنری ایران در بخش موسیقی، ارتقای کیفی و رشد ارزش‌های معنوی موسیقی ایرانی مبتنی بر فرهنگ ملی، حمایت از حقوق قانونی و معنوی موسیقیدانان در نقاط مختلف ایران در زمینه‌های مختلف موسیقی، هدفمند کردن فعالیت‌های موسیقیدانان و هنرجویان ایرانی به منظور تداوم حضور سنن ملی موسیقی در جامعه، شناسایی و باروری استعدادهای هنری به منظور رشد کیفی موسیقی ایرانی، معرفی و عرضه موسیقی ایران به ملت‌های دیگر، از اهداف تاسیس خانه موسیقی ایران است.
همچنین تلاش جدی در امر پژوهش موسیقی قدیم و نوین ایران جهت شناخت ظرفیت‌های موسیقی ملی، حضور فعال در جشنواره‌های مختلف موسیقی در خارج از کشور به منظور معرفی و شناساندن موسیقی و موسیقیدانان ایرانی و آشنایی با تحولات موسیقی در جهان، تلاش جهت اجرا و نشر آثار موسیقیدانان ایرانی در خارج از کشور و تلاش برای انتشار نشریه موسیقی در چارچوب توسعه فرهنگ ملی، تلاش به منظور تأمین امور رفاهی اعضا با حمایت مسئولان دولتی و بخش خصوصی از دیگر اهداف تشکیل این نهاد است.
حمیدرضا نوربخش خواننده موسیقی ایرانی، بنیانگذار و مدرس برجسته صداسازی در آواز ایرانی و از شاگردان زنده‌یاد محمدرضا شجریان، اکنون مدیرعامل خانه موسیقی ایران است. نوربخش دارای نشان درجه یک هنری (معادل دکتری) و عضو هیات مدیره خانه موسیقی ایران، نایب رئیس هیات رییسه شورای عالی خانه هنرمندان ایران، عضو شورای هنر شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضو هیات مدیره صندوق اعتباری هنر است که مدیریت جشنواره موسیقی فجر در سال‌های گذشته را نیز برعهده داشته است.
خانه موسیقی ایران به عنوان مهمترین نهاد صنفی در حوزه موسیقی کشور در ۲۴ سال اخیر به خصوص در دوران شیوع کرونا و اتفاقات سیاسی و اجتماعی سه سال اخیر با فراز و نشیب‌هایی مواجه بوده است که فعالیت‌ها، برنامه‌ها و پیگیری اهداف این نهاد به گونه‌ای دیگر ادامه پیدا کرده است.
تصویب سند و به رسمیت شناخته شدن موسیقی
نوربخش که به عنوان نماینده این صنف، در تدوین و تصویب سند ملی موسیقی نقش داشته است، درباره تصویب این سند و نقش آن در بهبود شرایط موسیقی اظهارداشت: تاکنون هیچ سند بالادستی مبنی بر اینکه فعالیت موسیقی در کشور، باید به صورت قانونمند باشد، وجود نداشت و به همین دلیل هم طی ۴۵ سال گذشته با چالش‌های مختلفی در حوزه موسیقی مواجه بوده‌ایم. در سال‌هایی موسیقی به هیچ عنوان جز موارد اندکی، آن هم در قالب سرود در رسانه ملی وجود نداشت و همچنین موسیقی در سال‌هایی (در جامعه) حضور نداشت.
مدیرعامل خانه موسیقی ایران گفت: مهمترین ره‌آورد سند موسیقی این است که موسیقی در کشور به رسمیت شناخته می‌شود، پیش از این در جای جای کشور، هر مسئولی بدون توجه به مجوزهای صادر شده از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، می‌توانست به خودش این اجازه را بدهد که سلیقه‌ای با یک اثر و گروه موسیقی برخورد کند؛ مثلا یک گروهی در تهران می‌توانست کنسرت برگزار کند و اجراهایش ادامه داشته باشد، اما در شهری دیگر براساس تصمیم و سلیقه مسئولی امکان اجرا نداشت.
نوربخش افزود: طی این سال‌ها بسیار با چنین برخوردهای سلیقه‌ای مواجه بوده‌ایم؛ مسئولی به خود اجازه می‌داد بدون توجه به مجوزهای صادر شده از سوی وزارت فرهنگ، روز یا شب اجرا، مجوز کنسرتی را که تمامی بلیت‌های آن به فروش رسیده بود، لغو کند و دستاویز چنین افرادی یک برگه به عنوان مجوز بود.
عضو شورای هنر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: وقتی یک نهادی که مستقیما به راس نظام یعنی به رهبری و نهاد بالادستی مرتبط است، سندی را تصویب می‌کند، مانند سند مالکیت است که این اقدام مهمی است، با این وجود، قرار نیست همه جزییات و موضوع‌های موسیقی در این سند مطرح شوند، موارد مطرح شده در سند موسیقی، به آیین‌نامه‌هایی ارجاع و براساس آنها دستورالعمل‌هایی تدوین می‌شوند که در سند هم پیش‌بینی شده است.
وی اظهارداشت: تشکیل شورایی با عنوان شورای ملی موسیقی در سند پیش‌بینی شده که ناظر بر اجرا و مفسر آن سند است، در آن شورا، موسیقیدانان، مدیران موسیقی و برخی از مسئولان فرهنگی و هنری هم حضور دارند.
عدم تکمین به سند ملی موسیقی تخلف است
نوربخش گفت: همچنین سند موسیقی می‌تواند وحدت رویه‌ای را در این حوزه ایجاد کند، طی این سال‌ها، ادارات کل فرهنگ و ارشاد استان‌ها برای خود رویه‌های مختلفی در صدور مجوزها داشتند و با تغییر دولت‌ها، فارغ از اینکه دولت، یک نگاه و رویه‌ای داشت، هر کدام از مدیران، وزرا، معاونان وزیر، مدیران کل نیز ممکن بود سلیقه و نگاهی متفاوت داشته باشند.
مدیرعامل خانه موسیقی ایران افزود: به عنوان مثال، سازمان صداوسیما برای خود یک نگاه داشت و حوزه هنری یک نگاه دیگری داشت، اثری در حوزه هنری منتشر می‌شد که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوزی برای آن صادر نکرده بود یا به اثری که اجرا شده و آلبوم آن نیز منتشر شده است، سازمان صدا و سیما مجوز پخش صادر نمی‌کند، اگر یک اثری مجاز است، در تمام این جغرافیا مجاز است، چرا صدا و سیما باید اعلام کند که مجوز پخش اثری را صادر نمی‌کند؟
وی بیان کرد: با تصویب سند موسیقی، یک وحدت رویه‌ای در این حوزه خواهیم داشت و نهادها باید تمکین کنند، اگر تمکین نکنند، تخلف محسوب می‌شود. سند موسیقی توسط نهاد فرادستی و شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است که مسئولان و نمایندگان همه نهادهای فرهنگی کشور همچون سازمان صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و حوزه هنری در این شورا حضور دارند و تصمیمی که در شورای عالی انقلاب فرهنگی گرفته می‌شود و سندی که تصویب می‌شود، به عنوان وحدت رویه به همه نهادهای مرتبط ابلاغ می‌شود و لازم الاجراست.
نوربخش اظهارداشت: در سند ملی موسیقی، به تصریح قید شده است که هیچ نهاد، فرد و مسئولی حق ندارد مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را در برگزاری رویدادهای هنری و انتشار آثار موسیقایی نادیده بگیرد، وقتی وزارت فرهنگ مجوزی را صادر می‌کند، هیچ مسئولی حق ندارد آن را لغو کند و تنها شورای امنیت کشور با دلایلی می‌تواند مجوز وزارت فرهنگ را لغو کند، ممکن است اجرای رویداد هنری و موسیقایی مشکلات امنیتی داشته باشد که لغو می‌شود. به جز این دلایل، اگر فردی اعلام کند که این رویداد حرام است و مجاز نیست، به هیچ عنوان پذیرفته نیست، وزارت فرهنگ مجوز داده است و همه باید آن را بپذیرید و تمکین کنند.
نمایش سازهای موسیقی در رسانه ملی
عضو شورای هنر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به نمایش سازها و ادوات موسیقی در رسانه ملی گفت: در سند موسیقی اعلام شده است که باید سازهای موسیقی در رسانه ملی نمایش داده شوند و امیدواریم که اجرایی شود و در صورت اجرایی نشدن باید این موضوع را از مسئولان مربوطه پیگیری کرد.
وی افزود: ممکن است ابهاماتی در سند ملی موسیقی وجود داشته باشد، تعبیرات و عباراتی در این سند هست که ممکن است کلی باشند، ممکن است عده‌ای به زعم عده‌ای دیگر بگویند که اینها تفسیرپذیر هستند یا اصلا قابل استناد نیستند، وقتی کلمات و عباراتی همچون موسیقی تعالی آفرین و موسیقی فرهنگساز بیان می‌شوند، این کلمات کلی هستند، چگونه موسیقی، تعالی ساز و تمدن ساز شناخته می‌شود؟ یا بر چه اساسی گفته می‌شود موسیقی تمدن‌ساز است یا نیست؟، تمدن‌سازی چگونه است؟ اینها عباراتی است که ممکن است کلی باشد. به هر صورت، عباراتی در سند موسیقی آمده که عطف به اسناد دیگری است، تصحیح شده است و می‌تواند قابل بحث باشد اما کلیت سند مفید است.
نوربخش بیان کرد: سند ملی موسیقی براساس آنچه که در آن ذکر شده است، هر پنج سال یک بار، براساس شرایط و چالش‌هایی که در حوزه موسیقی ایجاد می‌شود، به روزرسانی و اشکالات آن برطرف خواهد شد، سند پویاست و وحی منزل نیست، انعطاف لازم را خواهد داشت. همچنین در این مدت، شورای ملی موسیقی می‌تواند مواردی را که لازم است به این سند اضافه کند یا مواردی را حذف کند، اصلاحاتی انجام دهد و سند ملی موسیقی را تکمیل کند.
نقش آموزش و پرورش در سند موسیقی
مدیرعامل خانه موسیقی ایران در پاسخ به این سوال که در سال‌های اخیر شاهد مشارکت آموزش و پرورش در حوزه موسیقی تنها در بخش سرود بودیم، این نهاد چه نقشی در اجرای سند موسیقی دارد؟ گفت: خانه موسیقی در سال‌های اخیر در این حوزه پیگیری‌هایی با وزرای آموزش و پرورش در دوره‌های مختلف داشته و حتی طرح‌هایی را به صورت مشترک در قالب اوقات فراغت و برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی موسیقی تعریف کرد که متاسفانه از سوی آموزش و پرورش پذیرفته نشد.
وی گفت: درس هنر نیز در این سال‌ها، به هیچ وجه در آموزش و پرورش جدی نبود، نقش آموزش و پرورش در اجرای سند ملی موسیقی در این سند تصریح شده است که این موضوع می‌تواند راهی را (برای آموزش موسیقی و ترویج آن) بگشاید، ممکن است اجرایی شدن بسیاری از موضوع‌ها به آسانی نباشد، وقتی یک موضوعی بابش به طور کلی مسدود است، به راحتی نمی‌توان آن باب را باز کرد، به صورت طبیعی مشکلات، موانع و چالش‌هایی در حوزه‌های مختلف وجود داشته و انسان‌های جدی پای آن ایستادند تا اجرایی شده است.
نوربخش با اشاره به اهمیت تربیت شنوایی افزود: اجرای سرود هم نیازمند سازها و لوازمی است و ملزوماتی دارد، وقتی وارد مدارس شود، مبدا ورود و روزنه‌هایی را برای آموزش موسیقی و تربیت شنیداری دانش‌آموزان ایجاد خواهد کرد. تربیت شنوایی افراد جامعه بسیار نامناسب است و بحث‌های بسیاری در این حوزه صورت گرفته است، وقتی تیم‌های ورزشی ما در رویدادهای بین‌المللی سرود ملی می‌خوانند، نوع خواندن آنان فاجعه است و به این دلیل است که گوش‌های آنان تربیت نشده است، افراد جامعه ابتدا باید این سرود را در مدرسه بشنوند و خواندن آن را بیاموزند، حداقل هر چه می‌خوانند باید با یکدیگر کوک باشند، مشکلاتی هم در این حوزه وجود دارد که باید به آنها رسیدگی کنیم.
