زنان نگاه‌ها به سازسازی را تغییر دادند

به گزارش خبرگزاری شنو، نمایشگاه دائمی ساز در مؤسسه هنری موسیقی سورنامهر آغاز به کار کرده است، این مؤسسه بنا دارد پیوندی عمیق‌تر میان سازسازی و نوازندگی برقرار کند و میزبان آثار سازگران نام‌آور ایران باشد.

در این نمایشگاه دائمی، ویولن هوشنگ اکبری، گیتار ملک محمدی، کمانچه کرمخانی مریم سورنامهر، کمانچه ۸۰ ترک جاوید مقدم، تنبک ایرج طباطبایی، عود فاطمه موسوی، ویولن حمیرا اکبری، ویولن مینا قلیجانی، تار مجتبی صفری، تار کریمیان، تنبور امجد مرادی و سه‌تار محسن طاهری به نمایش گذاشته شده است.

به این مناسبت نشستی با حضور جمعی از هنرمندان موسیقی و فرهنگ و هنر از جمله حسین علیشاپور، علی علیشاپور، هومان رومی، هوشنگ اکبری، محسن راسخ و رضا مهدوی برگزار شد.

مؤسس و مدیر مرکز سورنامهر با اشاره به هدف خود از تأسیس این مؤسسه اظهارداشت: می‌خواهیم ارتباطی دوطرفه میان سازساز و نوازنده برقرار کنیم. سازسازی و نوازندگی را نباید جدا از یکدیگر تصور کرد. این دو عرصه مکمل یکدیگر بوده و چنانچه نوازنده و سازگر درک عمیقی از یکدیگر داشته باشند، در نتیجه سازی درخور و بالطبع موسیقی خوبی خلق خواهد شد.

مریم سورنامهر گفت: پیش‌تر بهره‌مندی از محضر استادان برجسته سازسازی دشوار بود. در این مؤسسه تلاش می‌کنیم جوانان علاقه‌مند و مستعد را کنار استادان بنشانیم تا این هنر را زنده نگه داریم. جهان نسبت به گذشته تغییرات بسیاری کرده و موسیقی نیز از هجوم تحولات بی‌نصیب نبوده، بنابراین باید شیوه معرفی هنرهای اصیل به نسل‌های آینده را نیز جذاب و نظر جوانان را جلب کرد.

وی درباره اهمیت فراگیری سازسازی برای نوازندگان افزود: نوازنده سازی مانند کمانچه سال‌های بسیاری زحمت کشیده تا نوازندگی بیاموزد. ممکن است نوازنده به شهری یا کشوری دیگر سفر کرده و ساز او به دلیل تغییر آب و هوا نیازمند تغییر پوست باشد؛ در چنین شرایطی اگر دو ماه برای یادگیری رگلاژ، سیم‌کشی، تعمیر خرک و تعویض پوست زمان بگذارد، دیگر هنگام وقوع اتفاقی ناگهانی روی صحنه دچار چالش نخواهد شد.

سورنامهر بیان کرد: این دوره برای نوازندگان دوره‌ای نیز مفید بوده و حتی ضرورت دارد؛ به‌ ویژه استادانی که اجراهای فراوانی در خارج از کشور داشته یا سفرهای متعددی به شهرهای مختلف ایران دارند. وقتی آنها بدانند با ساز خود چگونه رفتار کنند، در شهر یا کشوری غریب نیازی به دیگری نداشته و شخصا می‌توانند به حل مشکل بپردازند.

هوشنگ اکبری یکی از سازسازان نامدار و سازنده سازهای گوناگون به‌ویژه ویولن در این باره گفت: سازسازان امکاناتی ندارند تا بتوانند شاگردان تربیت کنند. دولت باید کمک کرده و فضایی فراهم کند تا بتوانیم سازسازی را به عاشقان آموزش دهیم. اگر سازساز در رفاه باشد، می‌تواند هرچه آموخته را به شاگردان بیاموزد. هرچند ۴۰ سال است ویولن می‌سازم اما همیشه ترسی در دل دارم تا مبادا زنگ خانه را به صدا دربیاورند و بساطم را جمع کنند.

وی با اشاره به لزوم حمایت هرچه بیشتر از سازسازان افزود: می‌توانم گله داشته باشم اما نهادی مانند خانه موسیقی که باید جزو حامیان اصلی سازسازان باشد، خود به حمایت نیاز دارد. وقتی بودجه و ظرفیت اندک است، نمی‌توان انتظار داشت همه به وفور بهره‌مند شوند.

اکبری درباره حضور نسل‌های مختلف در مؤسسه و چشم‌اندازی که برای آینده متصور است، اظهارداشت: چنین مؤسسه‌ای می‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد. پیش‌تر وقتی در ارومیه ساکن بودم، پیشنهاد کردم افراد از مدارس و دانشگاه به مؤسسه ما معرفی شوند، در کارگاه شرکت کنند و لذت ببرند. دخترانی هستند که هیچ نیازی ندارند و تنها عاشقانه کار می‌کنند.

این سازساز بیان کرد: مردم باید بدانند پشت تلاش بسیار در موسیقی، عشقی بزرگ نهفته است. در حال حاضر تبلیغات صرفا به شبکه‌های اجتماعی محدود می‌شود. باید از چنین ظرفیت‌هایی استفاده کرد تا مردم را در خانه‌هایشان با سازسازی آشنا کرد.

محسن راسخ سازنده ساز سنتور و دارنده نشان درجه یک هنری گفت: سازسازان شب و روز با عشق و علاقه مشغول کار هستند. هیچ روزی به دنبال تعطیلی نبوده‌اند و هیچ چشمداشتی نیز ندارند؛ نه در پی شهرت هستند و نه ثروت، اما خوب است مردم بدانند وقتی از نوای ساز و آوازی لذت می‌برند، پیش از نوازنده و آوازخوان، سازسازی بوده که اثری هنری خلق کرده است.

وی افزود: پیشکسوتان مسئول هستند و نباید عرصه را خالی کنند. باید برگزاری و شکل‌گیری چنین نمایشگاه‌ها و مؤسساتی را به فال نیک گرفت. باید سازسازی را به بهترین شکل به نسل‌های بعدی انتقال داد و در این مسیر از شیوه‌های نوین برای جذب کودکان و نوجوانان به این هنر اصیل بهره گرفت. چنانچه استادان ما گفته‌اند که «هنر را از جامعه فرا گرفته‌ایم و باید به مردم تحویل بدهیم». سازسازی ابتدا اخلاق و انسانیت بوده و بعد خلق ساز است.

حسین علیشاپور خواننده موسیقی اصیل ایرانی هم با ابراز خرسندی از ورود زنان به صنعت ساز اظهارداشت: بنا بر توجه فراوانی که زنان به جزئیات مقوله‌های مختلف دارند، دقت آنها در سازسازی نیز بسیار کارآمد خواهد بود. خانم سورنامهر که با زحمات زیاد نمایشگاهی را ترتیب داد هم از این قاعده مستثنی نیست. حوزه سازسازی با توجه به تنوع سازها و تجربه سازساسازان، گستردگی بسیاری دارد. در واقع هم از نظر اقتصادی و هم از لحاظ کیفیت، تلرانس زیادی را دربرمی‌گیرد.

وی گفت: لازم است نظارتی توسط کارشناسان اعمال شود تا هرآنچه پیش می‌آید بر اصل و اصالت مبتنی باشد. اگر سازی گران است، به کیفیت ساز و اصالت سازساز برگردد تا شاهد بی‌نظمی در این عرصه نباشیم. روند موجود امیدوارکننده بوده و به سمتی که از آن سخن گفتم، پیش می‌رود.

علیشاپور با تأکید بر ضرورت شکل‌گیری حلقه مشورتی میان سازسازان، نوازندگان و هنرجویان افزود: ذات و کنه موسیقی ایجاب می‌کند مشاوره برای تهیه ساز با دقت و سلامت انجام شود. مسلما مسائل اقتصادی و تجاری بسیار مهم است، ولی چه خوب است در موسیقی که پیام‌آور دوستی و راستی است، صحت و سلامت بهتر رعایت شود.

هومان رومی نوازنده و مدرس کمانچه با تقدیر از تأسیس و افتتاحیه مؤسسه سورنامهر اظهارداشت: بسیار خوشحالم در افتتاحیه مؤسسه حضور داشتم. وقتی نوازنده‌ها در حال نوازندگی هستند، کنارشان سازنده‌ها تلاش می‌کنند آنها کار زیبایی از نظر کیفیت و صدا ارائه کنند. ارتباط نوازنده با سازساز در خصوص کم و کیف ساز اهمیت بسیار زیادی دارد، چون اگر سازمان دچار اشکال شد باید بدانیم چگونه مشکل را حل کنیم. خوشبختانه چنین ارتباطی را چندین سال است با خانم سورنامهر دارم.

وی گفت: سازهای قدیمی و جدید اثر دست او را دیده‌ام. درباره سازها بسیار صحبت کرده‌ایم و به نتایج خوبی هم رسیده‌ایم. اولین بار با ساز کرمخانی در مراسم افتتاحیه اجرا کردم. ساز کرمخانی، زیاد دیده‌ام و معمولا سازهای تازه صدای خوبی ندارند، چرا که سیم‌های سه و چهار کمی فالشی ایجاد می‌کنند، اما در ساز سورنامهر چنین ایرادی وجود نداشت.

رومی افزود: دعوت از استادان نامدار؛ چه برای سازسازی، چه اجرا برای هنرجویان و چه برگزاری جلسات هم‌اندیشی، اتفاقات خوبی را رقم خواهد زد. قرار است هنرجویان به صورت ماهانه در سالن بسیار خوب و دنج مؤسسه اجرا داشته باشند.

این نوزانده کمانچه با اشاره به سازسازی توسط زنان اظهارداشت: شاید ۱۰ سال پیش انتظاری نداشتیم زنان بتوانند وارد عرصه سازسازی شوند، چون این هنر خشن بوده، با چوب و اره سر و کار داشته و از گذشته مردانه محسوب می‌شد. به لطف استاد امیرعطایی این اتفاق به‌ ویژه در ساز کمانچه رخ داد.

رومی بیان کرد: اکنون نیمی بیشتر از کمانچه‌سازان خانم هستند و کیفیت کارشان نیز بسیار خوب است. خانم سورنامهر هم از سازندگان توانمند بوده و در آینده موفقیت‌های روزافزونی خواهد داشت. البته کار بسیار سختی دارد. زنان ابتدا در سازسازی چندان جدی گرفته نمی‌شوند اما وقتی سازها را می‌بینیم و می‌نوازیم، نگاه‌ها نسبت به آنها تغییر می‌کند.