به قلم خبرنگار موسیقی خبرگزاری شنو، در یادداشتی که هفته ی اول ماه مبارک رمضان در خبرگزاری موسیقی شنو منتشر گردید به نقش آوا ها و ساز ها در آئین نکوداشت رمضان پرداخته شد. آئین دیگری در ماه رمضان وجود دارد که در آن آواز هایی سر داده می شود که در این یادداشت به آن می پردازیم.
گرگیعان یا قرقیان یا گره گشون مراسمی باستانی مذهبی در جنوب ایران و کشور های حاشیه خلیج فارس است که در شب نیمه رمضان برگزار می شود و در شهریور ماه ۱۳۹۵ به عنوان میراث معنوی مردم عرب ایران به ثبت ملی رسید. این آئین که ریشه‌ای تاریخی دارد در نیمهٔ ماه رمضان در مناطق عرب‌نشین توسط کودکان اجرا می‌شود.
برای ریشه این مراسم روایات مختلفی ذکر شده اما برجسته‌ترین آن، به مناسبت میلاد امام دوم شیعیان ذکر شده‌است. این آئین در همه ساله در بسیاری از شهرهای ایران و حاشیه خلیج فارس برگزار می‌شود.
اجرای مراسم گرگیعان همچون نام آن با سرودخوانی‌های مختلفی در بین عرب‌های مسلمان همراه است؛ برای نمونه کودکان کویتی با شعار «قرقیعان و قرقیعان بین اقصیر و رمضان» (قرقیعان و قرقیعان بین شعبان و رمضان) و کودکان اماراتی با شعارهای «انطونه حق‌الله یرضی علیکم‌الله» (حق خداوند را بدهید خداوند از شما راضی باشد) و کودکان دیگر کشورهای عربی با شعار «عطونا الله یعدیکم بیت مکه یودیکم» (به ما عیدی بدهید که خدا عیدی سفر مکه به شما بدهد) به کوچه‌ها روانه می‌شوند.
کودکان عرب خوزستانی پشت در خانه‌ها شعر می‌خوانند:
«ماجینه یا ما جینه حل الکیس و انطینا» (آمدیم و آمدیم – در کیسه را باز کن و به ما عیدی و شیرینی بده) و اگر اهالی خانه در پشت‌بام باشند کودکان خطاب به آن‌ها می‌گویند:
«یا اهل سطوح تنطونه لو نروح» (ای افرادی که بالای پشت‌بام ایستاده‌اید، به ما عیدی می‌دهید یا برویم؟).
فارسی زبانان اهل جنوب ایران می خوانند: گریگشون گریگشون خونه ی گچی پر همچی و اگر از صاحب خانه در را باز نمی کرد میخواندند خونه گدا هیچش ندا. این دو گروه ممکن است به دو گروه دختر و پسر نیز تقسیم شود. در این مراسم، اهالی خانه‌ها به بچه‌ها که هر یک سبدی را در دست دارند، باسورک (بادام)، شیرینی و عیدی می‌دهند این مراسم تا پاسی از شب ادامه دارد.
ممکن است کودکانی که دست‌جمعی برای گرفتن عیدی به کوچه‌ها می‌روند، دو گروه شوند و گروه نخست بگوید: «گرگیعان و گرگیعان» و گروه دوم جواب دهد: «الله یعطیکم رضعان» (خدا به شما بچه دهد) یا این‌که «گرگیعان و گرگیعان؛ الله ایخلی اولیدکم» (خدا پسرکوچولویتان را نگه دارد).
و در نهایت صاحب خانه هایی که کودکان درب خانه‌یشان را می زنند برای کودکان عیدی و هدایا دارند و با شیرینی و حلوات این آئین را در خاطر کودکان ثبت می کنند.
همناطورکه در این یادداشت خواندید این مراسم نیز همراه با آواز های خاص خود می باشد و می بینم که آواز و نوا همواره با دین و سنت همراه بوده و خواهد بود و آواها و نواها مانند صوت قران و قرائت دعا در معرفی دین و سنت نقش به سزایی دارند.
انتهای پیام/
